Nawigacja

Założenie szkoły Okres rozbiorów II Rzeczpospolita

HISTORIA SZKOŁY

II Rzeczpospolita

Odzyskanie niepodległości 11 listopada 1918r. oraz wycbuch 27 grudnia 1918 powstania listopadowego doprowadziły do odzyskanie przez polskę niepodległości z przyłączoną do niej Wielkopolską.

Rok 1919 przyniósł ważną zmianę w procesie nauczania dzieci niemieckie uczono w języku niemieckim, a dzieci polskie w języku polskim. Oddział katolicki z językiem polskim liczył przeciętnie 70 dzieci, a oddział ewangelicki z językiem niemieckim 40 dzieci. W tym samym roku władze polskie zażądały, by urzędnicy państwowi złożyli przysięgę państwową ci którzy tego nie uczynili otrzymali wypowiedzenie posady. Pracujący w tutejszej szkole nauczyciel Erdman również nie złożył tej przysięgi wobec czego otrzymał wypowiedzenie posady. W 1921r. wprowadzono naukę dwu zmianową do południa do szkoły chodziły dzieci polskie, a popołudniu dzieci niemieckie. Przy czym te ostatnie miały jeszcze dodatkowo 2 godziny języka polskiego.

Od 1 stycznia 1921r. nauczycielem w Sowinie Błotnej został Kufledt.

Rozporządzenie z dnia 7 września 1921r. ustaliło ostatecznie charakter szkoły w Sowinie Błotnej na katolicko polski z oddziałem ewangelicko-niemieckim.

W dniu 9 września 1921r. miało miejsce ważne wydarzenie dla tutejszych mieszkańców. Powiat pleszewski, a także parafię w Sowinie odwiedził pierwszy Prymas Polski Odrodzonej kardynał Edmund Dalbor.[1] „Poczyniono gorączkowe przygotowania na godne przyjęcie księcia Kościoła. Ubogi kościółek parafialny przybrano uroczyście w zieleń i różne ozdobne rzeczy, napisy itp. Odświętnie i majestatycznie odbijała się jego stara i poważna fizjonomia, wcale nie tak jakby już kilka pokoleń ludzkich przetrwała” . Po przemowie i po krótkiej mszy świętej ks. Kardynała odwieziono do pałacu ordynata Taczanowskiego w Taczanowie na nocleg. W niedzielę kardynał Dalbor celebrował mszę świętą i udzielał sakramentu bierzmowania. W poniedziałek 11 września ks. Kardynał odpytywał miejscowe dzieci z religii, a po południu opuścił miejscową parafię udając się do Koryt.

Jesienią 1921r. w najbliższej okolicy szalała czerwonka. Podczas epidemii czerwonki średnio 1/3 dzieci nie chodziła do szkoły. W wyniku epidemii zmarła trójka dzieci ze szkoły w Sowinie Błotnej byli to: Kazimiera Pomiecińska lat 10, Helena Michalak lat 5, i chłopiec Janczak lat 7. Epidemię zakończyły grudniowe mrozy.

Dnia 1 października 1921r. miał miejsce pierwszy powszechny spis ludności w Polsce niepodległej. Wg spisu liczba ludności Sowiny Błotnej wynosiła wówczas 450 osób.

W roku szkolnym 1923/1924 zlikwidowany zostaje oddział ewangelicko-niemiecki, a dzieci niemieckie zostały wcielone do grupy polskiej. W okresie międzywojennym na terenie szkoły lub w Domu Katolickim w Sowinie odbywały się liczne uroczystości. Spośród nich należy wymienić: rocznice uchwalenia Konstytucji 3 maja, Święto odzyskania niepodległości 11 listopada, imieniny marszałka Józefa Piłsudskiego, imieniny Prezydenta Ignacego Mościckiego. Z kroniki szkolnej możemy dowiedzieć się jak wyglądał program takich uroczystości np. uroczystość z okazji imienin marszałka Piłsudskiego miała następujący porządek:

1. Śpiew „Boże coś Polskę”

2. Deklamacja pt. „Piłsudski” Henryka Zwierzchowskiego, wygłosiła Maria Jamrozikówna z kl. V

3. Wykład „Młode lata Piłsudskiego i walka z wrogiem”  - kierownik szkoły

4. Śpiew „Naprzód drużyna strzelecka”

5. Wiersz  „Naczelnikowi w hołdzie” wygłosiła Olga Chruszczówna z kl. IV

6. Śpiew „Jedzie, jedzie na kasztance”  

7. Deklamacja. „Naczelnikowi” wygłosiła Ł. Kucharska z oddz. III

8. Śpiew „Kadrówka”

9. Śpiew „Jeszcze Polska”

10. Śpiew „Legiony”

Jako ciekawostkę należy wymienić uroczystość jaka odbyła się 20 maja 1920r. w tym dniu obchodzono święto szkolne na cześć emigracji polskiej w Ameryce. Starano się w ten sposób podziękować za okazaną pomoc rodakom za oceanem.

W okresie międzywojennym nauczyciele z terenu powiatu biorą udział w konferencjach nauczycielskich szczebla powiatowego i rejonowego, które organizowane są w różnych szkołach. W trakcie tych konferencji nauczyciele uczestniczą w lekcjach, a następnie wysłuchują referatów. Liczba tych konferencji jest różna i wynosi od 2 do 4 w roku szkolnym.

Kolejne lata szkolne przynoszą spadek liczby dzieci. W roku szkolnym 1925/1926 było w szkole 93 uczniów, a w roku szkolnym 1926/1927 do szkoły chodziło 88 dzieci. Jak słusznie zauważa piszący kronikę szkolną nauczyciel przyczyną spadku liczby dzieci była I wojna światowa. Potwierdzeniem tych słów mogą być podane liczby urodzin dzieci: gdy w 1913r. urodziło się ich 22, to w 1916r. liczba ta wynosiła zaledwie 6.

W kronice szkolnej możemy również przeczytać o warunkach atmosferycznych jakie były w niektórych latach. Możemy przeczytać m.in. o zimie w roku szkolnym 1927/1928, że była ona mroźna i ciężka. Mróz zaczął się w połowie listopada, a odwilż nastąpiła pod koniec marca. Anomalię pogodową przyniósł dzień 17 kwietnia 1928r. kiedy to rozszalała się od samego rana zamieć jakiej nie było podczas całej zimy. Śnieg w wyniku zamieci sięgał do wysokości płotów. Jest ostrzejsza była zima w roku następnym 1928/1929, która wyrządziła duże szkody w sadach i na kolei.  Dobrze przetrzymały zimę zboża dzięki dużej warstwie śniegu.  Śniegu było tak dużo, że komunikacja z Pleszewem była całkowicie przerwana, a do miasta nawet saniami ciężko było dojechać.

W dniu 1 września 1929r. nowym kierownikiem szkoły został Józef Kosiński.

Szkoła w Sowinie Błotnej była również lokalem wyborczym w wyborach do sejmu i senatu II Rzeczypospolitej. Podczas wyborów do sejmu w dniu 16 listopada 1930r.  na 257 uprawnionych do głosowania udział wzięło 241 osób. Najwięcej głosów zdobył wówczas Centrolew (110), Narodowa Demokracja (54), Lista niemiecka (43) i BBWR (35). W wyborach do senatu na 181 uprawnionych głosowało 161, a wyniki były następujące Centrolew (59), BBWR (39), Lista niemiecka (36) i Narodowa Demokracja (27).[2] Należy zauważyć, że wyniki wyborów w tutejszej szkoły były porażką dla BBWR, który mimo usilnie prowadzonej agitacji i kilku zebrań nie odniósł sukcesu.

W  1919 r. z poszczególnych organizacji młodzieżowych pracujących przy parafiach utworzono Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej jeden z oddziałów istniał również w Sowinie. Program tych Stowarzyszeń od samego początku był bardzo bogaty i wszechstronny, toteż tysiące młodych wstępowało w ich szeregi. Były to najliczniejsze, obok harcerstwa, organizacje w II Rzeczypospolitej. Przykładem jednej z wielu form działalności stowarzyszenia może być wystawienie sztuki „Gwiazda Syberii” w dniu 1 II 1931r. w sali Domu Katolickiego w Sowinie.

Inną organizacją działającą w tutejszym regionie był Związek Strzelecki, który powołano do życia 10 maja 1934r. Związek liczył 19 osób. Członkowie Związku odbywali szkolenia z przysposobienia wojskowego, które w szkole prowadził kapral rezerwy p. Bogaczyk. Na szkolenie to Związek Strzelecki otrzymał 10 karabinów z 70 pp. Ponadto członkowie związku organizowali wspólną choinkę i opłatek. 

W Sowinie i Sowinie Błotnej działała także Ochotnicza Straż Pożarna. Miejscowi strażacy wyróżniali się nie tylko w akcjach pożarniczych lecz także na polu kultury. Przykładem na to są przedstawienia jakie wystawili na sali w Domu Katolickim w Sowinie w dniu 15 II 1931r. Ochotnicza Straż Pożarna z Sowiny Błotnej przedstawiła komedię „Nagrodzona dzielność” oraz farsę „Chwała Bogu stół nakryty”. Sztuki wyreżyserował kierownik szkoły Józef Kosiński. Dnia 14 sierpnia 1932r. miało miejsce poświęcenie „sikawki i remizy strażackiej tutejszej gminy”. Podpisanie aktu erekcyjnego odbyło się w szkole.

W dniu 3 lipca tutejszą parafię wizytował biskup gnieźnieński Antoni Laubitz. Następnego dnia w obecności ks. Biskupa odbył się egzamin uczniów z katechezy.

3 maja 1935r. 30 uczniów z miejscowej szkoły brało udział w wycieczce do Pleszewa do kina „Czar” na film pt. „Noc cudów”.

12 maja 1935r. zmarł marszałek Józef Piłsudski dla uczczenia jego pamięci nauczyciele i dzieci przez sześć tygodni nosili opaski żałobne. 18 maja, w dniu złożenia zwłok marszałka w kaplicy wawelskiej wszyscy wzięli udział w uroczystej mszy  żałobnej i akademii, które odbyły się w Sowinie.

Kolejne lata szkoły i miejscowości upływały spokojnie. Wypełniały je różne uroczystości szkolne i konferencje nauczycielskie. Niestety nie są na zbyt dobrze znane wydarzenia z lat 1938/1939, ponieważ z kroniki szkolnej wyrwano karty z zapiskami z tych lat. Po tylu latach trudno wskazać sprawcę tego czynu, można jednak przypuszczać, że uczyniono to aby zatrzeć ślady kolaboracji jaką prowadzono z Niemcami.



[1] Edmund Dalbor (1869-926) ur. się w Ostrowie Wlkp., zmarł w 1926r. w Poznaniu.  Święcenia kapłańskie przyjął w Rzymie w 1893r. w 1915r. został arcybiskupem gnieźnieńskim, a w 1919r. otrzymał kapelusz kardynalski.

[2] Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR) to organizacja polityczna okresu międzywojennego w Polsce utworzona w roku 1928 przez Walerego Sławka. Skupiała drobniejsze ugrupowania polityczne i grupy mniejszości narodowych, a także zwerbowała kilku posłów z Polskiej Partii Socjalistycznej i PSL "Piast". Centrolew – sojusz partii centrowych i lewicowych zawiązany w 1929 r. w celu zwalczania dyktatury Józefa Piłsudskiego. W czerwcu 1930 partia Centrolewu  proklamowała m.in. "walkę o usunięcie dyktatury Józefa Piłsudskiego, aż do zwycięstwa" oraz chciała powołania "rządu zaufania" sejmu i społeczeństwa. Władze sanacyjne zaczęły zdecydowanie przeciwdziałać. 25 sierpnia 1930 powołano nowy rząd którego premierem został sam Piłsudski. 30 sierpnia prezydent Ignacy Mościcki rozwiązał sejm i senat i zarządził nowe wybory. 10 września nastąpiły aresztowania aktywnych polityków opozycji, oraz dalsze represje. Miało to wpływ na wybory, które przyniosły Centrolewowi dotkliwą porażkę. Spowodowało to całkowity rozpad Centrolewu.

Aktualności

Kontakt

  • Niepubliczna Szkoła Podstawowa w Sowinie Błotnej Stowarzyszenie "Dolina Giszki"
    Sowina Błotna 30
    63-300 Pleszew
    zspsowina@pleszew.pl
    sowinablotna@poczta.fm
  • (062) 7419025

Galeria zdjęć